Fıtık

Bir organın, genellikle peritonun oluştur­duğu bir kese içerisinde, karın duvarında­ki zayıf bir bölgeden dışarıya doğru fırlamasına fıtık, tıp dilinde herni (Hernia) de­nir. Fıtık çok kere doğuştan var olan bir ortamda gelişir. Karın içi basıncını artıran bütün hastalıklarda (Boğmaca, kronik ök­sürük, gebelik v.b.), kabızlık esnasında fazla ıkınma veya ağır bir yükün kaldırıl­ması gibi nedenlerle fıtığın meydana gel­mesi olasıdır. En sık görülen fıtıklar, % 73 oranında kasık fıtığı (inguinal hernia), %17 uyluk fıtığı (femoral hernia) % 8,5 gö­bek fıtığı (umbilical hernia) ve diğer fıtık­lardır. Fıtık muayenesi ayakta yapılır ve hasta öksürtülür. Böylece fıtığın dışarı çıkıp çık­madığı anlaşılır. Çocuklarda şişlik, ağla­ması sırasında ortaya çıkar ve annenin dikkatini çeker. Erkek çocukların torbala­rının şişmesi, fıtık olasılığını ya da hidrosel, orşit gibi hastalıkları düşündürür.

Bazı fıtıklar hasta yattığı zaman kendi kendine içeriye girebileceği gibi, hasta ve­ya doktoru tarafından da içeriye itilebilir. Bu esnada eğer kese içindeki organ bar­sak ise gürültülü bir ses duyulur ve bar sa­ğın başlangıç kısmı son bölümüne göre doha zor içeriye girer. Yaşlı kimselerde, operasyon gerekmeyen veya yapılamayan durumlarda fıtığı içerde tutmak üzere ka­sık bağları (fıtık bağı) veya korseler kul­lanmak faydalıdır. Karın içersine reddedilmeyen, fakat önemli bir şikâyete de neden olmayan vakalar için reddedilmeyen fıtık deyimi kullanılır. Bu çeşit fıtıklar günün birinde sıkışıp boğu-labilir ve kan dolaşımı bozulması nedeniyle barsakta gangren başlayabilir.

Bu gibi fıtık boğulmalarında o bölgede bir­den başlayan ağrı, daha sonra bütün karına yayılır. Barsağın tıkanmasıyla fışkırır biçimde kusma görülür. Fıtık gergin ve çok ağrılıdır. Barsağın beslenmesi bozulup da yara ve gangren oluşmaya başlayınca ağ­rı da yavaşlar. Barsak felç olduğundan barsak hareketleri de durur. Bu yüzden fıtığı olan kimselerde karında başlayan ağ­rının kendiliğinden geçmesini kötü bir be­lirti saymalı, hemen bir operatöre başvu­rarak gerektiğinde derhal ameliyat olma­lıdır.
Ameliyatla fıtık kesesinin çıkarılması (Herniotomi) ve zayıf bölgenin dikilmesi (Herniorraphi) için birçok değişik yöntemler uygulanmaktadır. Bu operasyonlardan son­ra fıtık aynı yerde tekrar görülebilir, yani hastalık tekrarlayabilir. Bu gibi ikine: kez yapılan operasyonlarda veya karın cidar­larının çok zayıf olduğu durumlarda fıtık tamiri için mersilen denilen sentetik plak­lar kullanılır.