Gizli Åžeker Nedir?

Reaktif hipoglisemi, diyabete ilerleyen yolun ilk durağı ise en son durak olan diyabet ile aradaki basamak ‘Gizli Şeker’ olarak kabul edilebilir. Bu dönemde şekere ait, çok su içme-idrara çıkma-ağız kuruması gib herhangi bir yakınma yoktur. Sorun daha çok kalb damar hastalığı, kan yağlarında yükseklik ve kilo fazlalığı şeklinde karşımıza çıkar.

Ülkemizde sıklığı nedir?

Ülkemizde 20 yaşının üzerindeki kişilerde gizli şeker sıklığı % 6.7’dir. Yaşam stilindeki farklılıklar nedeniyle her yörede farklılıklar gösterebilir. En düşük oran daha geleneksel bir yaşam stilinin devam ettiği Erzurum’da görülürken, İstanbul % 9.2 gibi bir değerle rekoru elince tutmaktadır.

Nasıl tanı konulur?

Gizli şeker tanısı, ya açlık kan şekerine bakarak (Bozulmuş Açlık Şekeri) veya şeker yükleme testi (Şekere Toleransta Bozulma) yapılarak konulur. Normalde açlık kan şekeri 100 mg/dl değerinin altındadır. 2 defa tekrarlanan ölçümlerle açlık kan şekeri değerinin 126 mg/dl üzerinde olması durumda başka bir test yapılmaksızın kesin diyabet tanısı konulur. Ancak açlık kan şekerinin 100-125 mg/dl arasında bulunması ise Bozulmuş Açlık Şekeri olarak adlandırılır. Bu durumda yapılması gereken tetkik, şeker yükleme testidir. Şeker yükleme testinde 2. saatte bakılan değer normalde 140 mg/dl değerinin altında olmalıdır. Bu değer 140-199 mg/dl arasında bulunursa durum ‘Şeker Toleransında Bozulma’ (Gizli Şeker olarak adlandırılan tablo), 200 mg/dl ve üzerine bulursa ‘Şeker Hastalığı olarak kabul edilir.

Şeker yükleme testi yapılırken nelere dikkat edilmeli?

Şeker yükleme testi yapmadan önceki 3 günlük dönem süresince şeker metabolizmasını etkileyecek doğum kontrol hapları, kortizon, bazı tansiyon düşürücüler, kortizon gibi ilaçları doktoruna danışarak almamalıdırlar. Bunun dışında dikkat edilmesi gereken önemli bir konu, herhangi bir kısıtlayıcı perhiz yapılmamasıdır. Karbonhidrattan daha zengin gıda alınması gereken bu 3 günlük sürede ekmek, hamurişleri ve tatlılar serbest olarak yenilir. Bu dönem süresince dikkat edilecek şeylerden biri de eğer yapılıyorsa bir egzersiz programına ara verilmesi gerekliliğidir. Özetle daha sedanter ve kötü beslenme şelinde özetlenecek bu 3 günün sonunda, akşam saat 21.00’de günün son yemeği yendikteN sonra, uyuyana kadar hiçbir şey yenilmemeli, yalnızca su içilmelidir. Sigara, çay-kahve gibi gıdalar artık gece alınmazlar. Ertesi sabah hiçbir şey yenilip içilmede mutlak aç-susuz olarak test başlar, ek bir öneri olmadıkça, şeker yükleme testinde 2 saat boyunda her yarım saatte bir kan örneği alınır. 2 saat boyunca kişi gezmemeli, dolaşmamalı, hep oturmalıdır. Belirtilen bu noktalar dikkat edilmemesi, testin souçlarının yanlış çıkmasına, boşuna sıkıntı çekilmesine neden olacaktır.

Şeker yükleme testinin zararı var mıdır?

Yanlış bir kanı vardır: ‘Benim daha önce şekerim yoktu, şeker yükleme testinin yapılması bende şekere yol açtı’. Şeker yükleme testinde alınan şeker miktarı çok önemli boyutlarda değildir. Bu test sadece varolan bir tablonun ortaya çıkmasını sağlar. Eğer şeker metabolizmasında bir sorun yoksa, bir tepsi baklava yenilse bile herhangi bir kan şekeri düzensizliği gelişmeyecektir. Test sırasındaki en fazla yakınmalardan biri bulantı-kusma şikayetleridir. Verilen glukoz sadace 1 bardakta eritilip içirilmeye çalışıldığında ortaya çıkan bir yakınmadır. Toplam glukoz 3 bardak suda eritilip, bir miktar limon sıkıldığında böyle bir sorun gelişmeyecektir.

Gizli şeker önemli midir?

Her şeyden önce, önlem alınmadığında vakaların üçte birinde belirgin şeker geliştiği için gizli şeker dikkate alınması gereken bir sorundur. Oranları biraz daha düşük olmakla birlikte, belirgin bir şeker hastalığında görülen tüm şekere bağlı komplikasyonlar gizli şekeri olan bireylerde görülebilir. Ancak bizi en çok ilgilendiren sorunlar daha çok kalb damar hastalıklaıdır. Bu süreç kalb damar hastalıklarının en sık görünmeye başladığı dönemin başlangıcıdır.

Gizli ÅŸeker tedavi edilebilir mi?

Gizli şekerin iki tedavi yöntemi vardır: Yaşam stil değişikliği ve ilaç tedavisi. Yaşam stil değişikliğinin, yani beslenmenin düzenlenmesi ve egzersiz başarı oranı çok yüksek bir tedavi şeklidir. Etkin bir şekilde uygulandığında kişilerin üçte ikisinde gizli şeker tablosu normale döner. İlaçla tedavide ilacın türüne bağlı olmak üzere, başarı şansı % 25 – 32 arasında değişir. Yani en iyi, maddi-manevi en ucuz tedavi, önlemektir. Unutulmaması gereken, gizli şeker tablosu geriledikten sonra alınan önlemler bırakılırsa, tablonun tekrar ortaya çıkacağıdır.