Evlilikte Çocuk

Türk destan ve efsanelerinde evlilik birliği kurulduktan sonra çocuk sahibi olmak önemli meselelerden biridir. Des­tan ve efsaneler tür itibariyle büyük olaylar yaratan kahraman liderlerin hi­kayeleridir. Bu dönemde beylik babadan oğula geçerdi. Bu sebeple beylerin ülke­lerini bırakacak güçlü oğullara ihtiyaç­ları vardı. Ayrıca göçebe topluluğunun sürekliliği büyük ölçüde kalabalık insan gücüne bağlıydı.

Tabiat ÅŸartları, düş­man kavimler ve vahÅŸi hayvanlarla mü­cadele sırasında ölen insanların yerini yeni yetiÅŸen nesiller almalıydı. Dede Korkut kitabında zaman zaman kullanı­lan “kalabalık korkutur” atasözü des­tan devrinde insan gücüne dayanan sa­vaÅŸta zaferin sırlarından birini açıkça ifade etmektedir. Bu sebeplerle destan ve efsanelerde kadının mühim fonksi­yonlarından biri de çocuk doÄŸurmaktır.

Dede Korkut kitabında “Dirse Han OÄŸlu BoÄŸaç Han” hikayesinde bu husus çok açık bir ÅŸekilde ifade edilmektedir. Hanlar Ham Han Bayındır yılda bir ke­re verdiÄŸi büyük ziyafette protokolü tayin ederken çocuk unsurunu ölçü ola­rak alır ve şöyle der: “Kiminki oÄŸlu kızı yok kara otaÄŸa kondurun, kara keçeyi altına döşeyin, kara koyun yahnisinden önüne getirin, yerse yesin yemez ise git­sin. OÄŸlu olam ak otaÄŸa, kızı olam al ota­ğa kondurun, oÄŸlu kızı olmayam Allah Teala hor görmüştür, biz de hor görü­rüz.”

Han Bayındır burada açıkça Allah’ın hor gördüğü kimselere çocuk vermediÄŸi­ni, Allah’ın hor gördüğü kimseleri ken­dilerinin de ayıplama hakkı olduÄŸunu beyan etmektedir. ÇocuÄŸu olmadığı için bu ziyafette hakarete maruz kalan Dirse Han evine dönüp karşılaÅŸtığı muameleyi eÅŸine anlattıktan sonra öfke ile şöyle der: Senden midir benden midir Allah Teala bize bir hayırlı oÄŸul vermez, ne­dendir?

Han kızı yerimden kalkayım mı Yakan ile boğazın tutayım mı Kaba ökçem altına salayım mı Kara polat öz kılıcım elime alayım mı Öz gövdenden başım keseyim mi Can tatlısın sana bildireyim mi Alca kamn yeryüzüne dökeyim mi Han kızı sebebi nedir söyle bana Katı gazap ederim şimdi sana.