Dede Korkut Hikayelerinde Ana-oğul Sevgisi

Dede Korkut hikayelerinde Dirse Han kırk yiğidinin iftirasına kanarak oğlu Boğaç’ın hain ve kötü bir evlat olduğu­na hükmeder ve ilk avında oğlunu okla vurur. Baba ile oğulun arasında geçen­lerden haberi olmayan anne oğlumun ilk avı diye bir ziyafet hazırlar ve kocası ile oğlunu karşılamaya çıkar.

Eşinin avdan yalnız döndüğünü görünce oğlunun ba­şına bir felâket geldiğini hisseder. Eşi­ne, derin bir hürmet ve sevgiyle hitap ederek annelik duygusunu şöyle dile getirir:Beri gelgil Başım bahtı, evim tahtı Han babamın güveysi Kadın anamın sevgisi Atam anam verdiği Göz açıp gördüğüm Gönül verip sevdiğim Yelesi kara kazıh ata bindin Göğsü güzel kaba dağa ava çıktın İki vardın bir gelirsin yavrum hani Çıksın benim görür gözüm Dirse Han yaman seğrir Kesilsin oğlan süt emen damarım
yaman sızlar Sarı yılan sokmadan ağca tenim kalkıp
şişer Yalınızca oğul görünmez, bağrım yanar Kuru çaylara sücü saldım Kara donlu dervişlere nezirler verdim Aç görsem doyurdum, yalıncak görsem donattım Tepe gibi et yığdım, göl gibi kımız sağdım Dilek ile bir oğul güç buldum Yalunuz oğul haberin a Dirse Han değil bana Karşı yatan kara dağdan bir oğul uçurdunsa da bana Aslan ile kaplana bir oğul yedirdinseden bana Kara donlu azgın kâfirlere bir oğul aldırdmsa da bana Han babamın katma ben varayım Ağır hazine, bol asker alayım Azgın dinli kâfirrlere ben varayım Yaralanıp kazıhk atımdan inmeyince Yenimle al kanımı silmeyince Kol bud olup yer üstüne düşmeyince Yalmz oğul yollarından dönmeyeyim Yalnız oğul haberin a Dirse Han de bana Kara başım kurban olsun bugün sana.

Bu şiir bir göçebe kadınının oğluna karşı duyduğu annelik hissini ve oğlu için katlanmaya hazır olduğu fedakâr­lıkları açıkça ifade etmektedir. Dirse Han’dan hiçbir cevap alamayan kadın, maiyetini teşkil eden kırk kızım yanına alır, atlarına binerler, oğlam aramaya çı­karlar. Bir derenin içinde Boğaç Han’ı ağır yaralı olarak bulurlar.

Anne burada, oğluna bir şiirle başına gelenleri anlatmasını ve gözlerini açmasını söyler. Boğaç Han, annesinin sesini duyunca başım kaldırır, kendisini babasımn yara­ladığını anlattıktan sonra:da büyütür. Oğlu Semetey büyüyüp iti­bar kazandıktan sonra ancak Kanikey eski itibarlı günlerine yeniden kavuşur. Eşi ölen kadın hemen yeniden evlendiri­lerek bir erkeğin himayesine sokulmak­tadır. Kamkey, evlenmeyi kabul etme­yince Manas’ın mensup olduğu cemiyet­te barmamaz ve babasımn yurduna dö­ner. Manas’ın oğlu Semetey öldüğünde eşi Ayçörek Er Kuyaş’la evlendirilir. Oğlu Semetey’in ölümünden sonra Ka­mkey Hatun yeniden itibarım kaybeder ve oğlunun arkadaşı Kan Çora’nın hizmetçisi olur. Torunu Seytek büyüyüp itibar kazandıktan sonra babaannesine sahip çıkarak onu rahata erdirir.

Türk destan ve efsanelerinde kadın baba evinde veya koca evinde yaşayabi­lir. Bir kadının yalnız başına hayatını sürdürmesi düşünülemez. Kadın babası­mn ve eşinin unvan ve ismiyle tanıtılır, kendi meziyetleri daha sonra sıralanır. Kadınların kaderi bu erkeklerin talihine bağlıdır. Dirayetli, becerikli, kahraman, sezgileri güçlü olan kadınlar eşlerinin veya oğullarının yükselmesine ve başa­rılarının sürekliliğinde önemli rol oynar­lar.