Türk Destan ve Efsanelerinde Eşe Gösterilen Saygı

Türk destan ve efsanelerinde kadın, erkeğin dünyası içinde (eş, sevgili, anne, çocuk, kız kardeş) ortaya çıkmaktadır. İslâmiyet’in kabulünden dört asır sonra yazıya geçirildiği kabul edilen “Dede Korkut Kitabı “nın mukaddime bölü­münde yer alan kadın tiplerinin değer­lendirilmesindeki ölçü ilgi çekicidir. Bu sınıflamada tanıtılan kadın tiplerinde aranan en önemli vasıf misafirperverlik ve eşe gösterilmesi beklenen saygı ola­rak ortaya çıkmaktadır.Dede Korkut Kitabı’mn mukaddime bölümünde yapılan gruplandırmada üç kadın tipi olumsuz, bir kadın tipi ise peygamber soyundan gelen müsbet ve takdire şayan karakter olarak ortaya konulmuştur. Ocağına bunun gibisi gelsin, bunun bebekleri büyüsün dualarıyla anı­lan ve evin dayağı diye vasıflandırılan kadm tipinin davranışları şöyle anlatılmaktadır: “Yazıdan yabandan eve bir konuk gelse, er adam evde olmasa, evin hanımı misafiri yedirir, içirir, ağırlar azizler gönderir.”Burada, bir kadın için en önemli mezi­yetin evin erkeği evde olmasa büe o evde imiş gibi gelen misafiri doyurması ve ağırlaması olduğu açıkça ifade edilmek­tedir. Halbuki gerek Dede Korkut hika­yelerinde gerekse diğer Türk destan ve efsanelerinde kadın karakterlerde bu meziyetlerden başka göçebeliğin gereği olan kahramanlık, ata binme, ok atma, vefalı olma, çocuk sahibi olma, iyi bir anne olmamn yamnda, güzellik de önem­li vasıflar arasındadır.